TCMB'nin bankaların 2022'nin ilk çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile ikinci çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren "Banka Kredileri Eğilim Anketi" yayımlandı.
Ankete göre, 2022'nin ilk çeyreğinde, bankalar genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırdı. Bu dönemde, uzun vadeli ve yabancı para cinsinden açılan kredilere uygulanan standartlarda sıkılaşma, diğer işletme kredi türlerinde gevşeme olduğu gözlendi.
Bankaların yılın ikinci çeyreğine yönelik beklentisi ise standartların, uzun vadeli ve yabancı para cinsinden açılan kredilerde sıkılaşacağı, diğer işletme kredi türlerinde aynı kalacağı yönünde oluştu.
Öte yandan yılın ilk çeyreğinde standartların konut ve diğer bireysel kredi türlerinde sıkılaştırıldığı, taşıt kredilerinde gevşetildiği görüldü. Bankalar, yılın ikinci çeyreğinde tüm bireysel kredilere uygulanan standartların sıkılaştırılacağını tahmin ediyor.
Kredi talepleri
Yılın ilk çeyreğinde yabancı para cinsinden açılan krediler hariç tüm işletme kredi türlerinde talepte artış yaşandı. Bu dönemde, talebi en çok artıran faktörler stok artırımı ve işletme sermayesi oldu. Talebin yılın ikinci çeyreğinde yabancı para cinsinden açılan kredilerde azalmaya, diğer işletme kredilerinde ise artmaya devam edeceği öngörülüyor.
Bireysel kredilerden konut ve taşıt kredi taleplerinde ilk çeyrekte düşüş yaşandı. Talebin, yılın ikinci çeyreğinde konut kredilerinde azalması, taşıt kredilerinde artması bekleniyor.
Öte yandan diğer bireysel kredilere yönelik talepte önceki dönemde görülen artış, ilk çeyrekte de devam etti. Bu kredi türünde menkul kıymet alımları ile diğer finansman kaynakları, talebin artmasına katkı sağladı. Yılın ikinci çeyreğinde beklenti, diğer krediler açısından talebin aynı kalacağı yönünde oluştu.
Kredi koşul ve kuralları
İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan koşul ve kurallara bakıldığında, ortalama krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjının azaltıldığı gözlendi. Diğer durum ve şartlara ilişkin koşul ve kuralların ise sıkılaştırıldığı görüldü.
Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar incelendiğinde, ortalama krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjının konut ve diğer bireysel kredilerde artırıldığı, taşıt kredilerinde ise azaltıldığı dikkati çekti. Tüm bireysel kredi türlerinde teminat ihtiyacına ilişkin koşul ve kurallar ise sıkılaştırıldı.
- Fonlama koşulları
Bankaların fon sağlama imkanlarının gelişimi incelendiğinde, yılın ilk çeyreğinde fonlama koşullarının yurt içinde gevşediği, yurt dışında ise sıkılaşmaya devam ettiği görüldü. Yurt dışı fonlama maliyeti ile yurt dışı fonlamaya ilişkin diğer koşul ve kurallar, yurt dışı fonlama koşullarını sıkılaştırıcı yönde etkiledi.
Yılın ikinci çeyreğinde, yurt içi ve yurt dışı fonlama koşullarında sıkılaşma olması bekleniyor.
