Bu da nereden çıktı diyeceksiniz, hatta ‘olur mu öyle şey, depremde konut yıkılmışsa, hasar da alınmışsa depremzede neden aldığı hasarı geri iade etsin?’ diyeceksiniz. Anlatayım.
Aslından her şey AFAD’ın, geçtiğimiz ay sonunda yayımladığı bir genelge ile başladı. Genelgeye kadar, deprem belgesindeki tüm orta hasarlı binalar ağır hasarlı sayılıp, yıkılacaktı. Ancak genelge ile bu durum değişti ve orta hasarlı binaların güçlendirilmesinin yolu açıldı. Buna göre, orta hasarlı binasını güçlendirmek isteyenler başvuruda bulunacak. Başvuruda bulunanlar, deprem bölgesinde yeni yapılan konutlarda hak sahibi olamayacak, güçlendirme yapılacak binada da yıkım işlemi duracak ve ruhsat verilecek. Üstelik binalarının teknik ve ekonomik açıdan güçlendirmeye uygun olduğuna dair rapor ve güçlendirme projelerini sunarak onarım için yapı ruhsatı alanlar; AFAD’ın sunduğu onarım ve güçlendirme kredi imkanlarından da faydalanacak.
BİRDEN FAZLA KONUTU OLANLAR
Peki, niye böyle bir yola başvurulmuş? Onu da anlatayım. Malum, devlet, depremde konutu yıkılanlara, bir konut imkanı tanıyor. Diyelim ki, Kahramanmaraş’ta, iki-üç eviniz var ve hepsi depremde hasar gördü, devletin yaptığı yeni konutlardan bir tanesinde hakkınız oluyor. Bu noktada bir ara vereyim. İşte sigortanın önemi de burada ortaya çıkıyor. Kaç tane eviniz olursa olsun, devlet size bir ev veriyor ama sigorta, yıkılan tüm konutlarınız için ayrı ayrı ödeme yapıyor. Devam edeyim. Hal böyle olunca deprem bölgesinde birden fazla konutu olanlar, uğradıkları ekonomik kaybı telafi etmek için orta hasarlı konutlarını güçlendirme talebinden bulundular. Karşılık da buldu ve AFAD yayımladığı genelge ile bu imkanı tanıdı.
TAZMİNAT İADELERİ BAŞLADI
Bu aşamadan sonra da DASK devreye giriyor. DASK, yıkılan, yıkılacak olan, orta hasarlı, ağır hasarlı tüm konutların hasarlarını ödedi. Hasar ödendikten sonra da artık o konutlar konut listesinden düşüyor. Düşünce de tapuda işlem yapılamıyor, elektrik, su bağlanamıyor. Yani, o konut artık yasal olarak yok.
Ağır hasarlı olup da orta hasarlı konuta dönüşen, güçlendirme izni alan konut sahiplerinin de DASK’tan aldıkları hasarı iade etmeleri gerekiyor ki, DASK, bu konutları yeniden listesine alarak, orta hasarlı konut statüsüne sokabilsin. Şimdilerde bu durumda olan konut sahipleri aldıkları tazminatları DASK’a iade etmeye çalışıyor.
Peki, ne kadarlık bir iadeden bahsediyoruz? Bu konutlar ağır hasarlı olduklarından DASK tazminatın tamamını ödedi. Şimdi ise orta hasarlıya çevrilip, güçlendirilecekleri için tazminatın yarısının DASK’a iade edilmesi gerekiyor. Örneğin, DASK, ağır hasarlı konut için 600 bin lira tazminat ödediyse, bunun 300 bin lirası iade edilecek.
